il ve konuşma bireylerin kendilerini ifade etme, iletişim kurma ve sosyal hayatı paylaşmalarındaki en önemli araçlardandır. Birey doğumundan itibaren çevresinde olan biteni anlamaya, istek ve ihtiyaçlarını ifade etmeye çalışırken dili kullanır. Dil, sözlü olan ve olmayan, kültürle de bağlı çok geniş bir kapsama sahip bir kavramdır. Konuşma ise dilden kesin sınırlarla ayrılamayan ancak dil ile bağlantılı bir parçayı oluşturmaktadır.
Dil ve konuşma gelişimi zihinsel, fiziksel ve duygusal gelişimden bağımsız değildir. Bu alanlardan herhangi birinde yaşanan bir güçlük, dil ve konuşmayı olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Dil ve konuşma güçlüklerini ortaya çıkaran nedenler arasında, zihinsel yetersizlik, işitme kaybı, gelişimsel gecikmeler, bazı cerrahi girişimler sonrası sorunlar, beyin hasarları, yarık damak/dudak gibi yapısal bozukluklar, serebral palsi gibi kasları etkileyen hastalıklar, sesin yanlış kullanımı vb. pek çok neden sayılabilir.
1. Sesletim (Artikülasyon) ve Ses Bilgisi (Fonoloji) Bozuklukları:
Konuşma seslerinin ve dile ait ses birimlerin beklenenden farklı olarak sesletimi (b,p,m,t,d,n,k,g,h,f,v,c,ç,j,ş,s,z,l,r,y) sessizlerinin yanlış üretimi ya da karıştırılmasıdır.
2. Akıcı Konuşma Bozuklukları:
Konuşmada beklenenden farklı hız, ritim gözlenmesi, ses, hece, sözcük ya da sözcük öbeği tekrarları, uzatmalar veya bloklar biçiminde konuşma akışının kesintiye uğramasıdır. Bunlara aşırı gerginlik, çabalama davranışları ve ikincil davranışlar eşlik edebilir. En yaygın olanı Kekemeliktir.
3. Ses Bozuklukları:
Bireyin yaşına ve cinsiyetine uygun olmayan ses üretimi ve/veya ses kalitesinin, perde (ton), şiddet, rezonans, ve/veya süre gibi özelliklerinde ortaya çıkan bozukluklardır.
4. Gelişimsel Dil Bozuklukları:
Konuşma, yazı ve/veya diğer sembol sistemlerinin alıcı veya ifade edici boyutlarında dilin biçim bilgisi, söz dizim, anlam bilgisi, edim bilgisi/kullanım bilgisi alt sistemlerini kapsayan bozukluklardır. Bu bozukluklar doğuştan veya bebeklik/çocukluk çağında ortaya çıkan gelişimsel nitelik taşırlar.
5. Edinilmiş Dil Bozuklukları:
Bu bozukluklar dil kazanıldıktan sonra çoğunlukla ergenlik döneminde ya da yetişkin yaşlarda herhangi bir nedenle dil ve konuşmanın kaybı biçiminde görülür.
4. Gelişimsel Dil Bozuklukları:
Konuşma, yazı ve/veya diğer sembol sistemlerinin alıcı veya ifade edici boyutlarında dilin biçim bilgisi, söz dizim, anlam bilgisi, edim bilgisi/kullanım bilgisi alt sistemlerini kapsayan bozukluklardır. Bu bozukluklar doğuştan veya bebeklik/çocukluk çağında ortaya çıkan gelişimsel nitelik taşırlar.